Hızlı Şarjlar Telefonun Pilini Öldürüyor Mu?

Son yıllarda dünya devi teknoloji şirketleri hızlı telefon şarjlarını piyasaya sürmeye devam ediyor. Oppo, Huawei, Apple gibi akıllı telefon üreticileri, kullanıcılara en hızlı şarj sürelerini sunmak için adeta yarış içinde. Bu rekabet de henüz test aşamasında bile olsa 240W’a varan ve telefonu 9 dakikada full şarja ulaştıran hızları hayatımıza getiriyor. Peki akıllı telefonlarda yüksek şarj hızları bataryanın ömrünü azaltır mı? Telefonu yeterince soğutursanız istediğiniz yüksek güçte hiç ısınmadan şarj edebilir misiniz? Mcdodo Türkiye Genel Müdürü Mehmet Uçurum’a göre sonuçlarını henüz tam olarak bilemesek de teknolojinin tüm nimetleri kullanılarak geliştirilen çözümler; şimdilik pilinizi uzun süreler zarar vermeden kullanmanıza imkan verecek gibi görünüyor. Akıllı telefonların hayatımızın en önemli aracı haline gelmesiyle beraber, bu aletlerin performansının yüksek kalması ve şarj süreleri de gündemimizi meşgul ediyor. Teknoloji şirketlerinin üzerinde çalıştığı en önemli başlıklardan birinin, bilgisayar ve telefonların şarj süreleri olduğunu düşününce, tüketicinin bu konuya bu kadar hassas olması da şaşırtıcı değil.  Özellikle akıllı telefonları hızlı şarj etmek ve o şarjı daha uzun süre muhafaza etmek için tüm şirketler en iyi teknolojileri geliştirmek için adeta bir yarış içinde. Zamanla yarıştığımız günümüzde de telefonumuzu en hızlı şekilde şarj etmek istemek en doğal hakkımız. İşte bu nedenle dünyanın en büyük telefon üreticileri, her geçen gün daha yüksek hızlı şarj imkanı sunan adaptörleri piyasaya sunmaya devam ediyor. Apple, Huawei, Oppo gibi dünya devleri 240W’lara varan hızlı şarjları yarıştıradursun, kullanıcıların aklındaki en büyük soru ise: “Bu kadar yüksek hızda şarj, telefonumun aşırı ısınmasına sebep olup pile zarar vermez mi?” Birkaç yıl içinde 5W’tan 240W’a çıktık Konuyla ilgili bilgi veren Mcdodo Türkiye Genel Müdürü Mehmet Uçurum, özellikle son aylarda her gün yeni bir marka bir diğerinden hızlı şarj çıkarmaya başladığını ve hızlı şarj pazarı gittikçe büyüdüğünü belirterek, “Daha birkaç yıl önce iPhone kutularından çıkan 5W’lık adaptörler, hepimiz için gayet yeterliydi. 2.5 saatte tam şarj ediyordu. Sonra Pixel’in çıkardığı 18W şarj, hepimiz için süper hızlı şarj oldu. Ardından iPhone 20W şarja çıktı. Sonra birden birkaç yıl içinde hem Apple hem diğer markaların çıkardığı 30, 45, 65, 80W telefon şarjlarını deneyimledik. Bugün Xiaomi 12 Pro, 120W şarj adaptörüyle beraber geliyor ve 17 dakikada telefonu yüzde 100 şarj ediyor. Birkaç hafta önce de Oppo, 240W şarjın demosunu yaptı ve bu denemede sadece 9 dakikada yüzde 100 şarja ulaştı. Birkaç sene önce hayal bile edemeyeceğimiz hızları görüyoruz” dedi.  Kullanıcılar telefonlarına zarar geleceğini düşünüyor Bu noktada tüm akıllı telefon kullanıcılarının aklına gelen ilk sorunun ise, “Bu kadar hızlı yüksek şarj, bu kadar küçük pillere nasıl zarar vermeden şarj edebilir?” olduğunu söyleyen Uçurum, şöyle devam etti: “Haliyle kullanıcılar, bu kadar yüksek hızlarda şarjın bu kadar küçük telefonlara zarar vermeden şarj edemeyeceğine inanamıyor ve bu durumu sorguluyor. En çok akla gelen telefonda ciddi bir ısınma problemi yaratabileceği konusu. Evrensel olarak bataryaya zarar vermeden bu kadar hızlı şarj olacağına inanmıyorlar. Ama bu kaygılar doğruysa, bu kadar marka, bütün sektör neden her gün daha yüksek hızlı şarj üretmek için milyonlarca dolar yatırım yapıyor?” “Şarj bataryası bir çeşit sünger gibidir” Bu noktada akıllı telefon pillerinin pil donanımının devreye girdiğini hatırlatan Uçurum, genel şarj prosesini şöyle anlattı: “Şu anda akıllı telefonların bataryaları lityum iyon ya da lityum polimer. Pilin pozitif ve negatif tarafı var. Telefonda şarj olduğunda akış, pilin negatif tarafından pozitif tarafına doğru oluyor. İyonlar orada toplanıyor. Şarj bitip şarja takıldığında ise iyonlar pozitif taraftan negatife doğru akışa geçiyor ve orada toplanıyor. Şarj bataryası bir çeşit sünger gibidir. Full şarj olmaya yaklaştıkça artık o kadar yüksek bir hızla akımı ememezler ve bazı kayıplar olmaya başlar. Bu akım kaybı da bataryanın ısınmasına sebep olur. Yani kısacası aslında şarj süreci, düz bir çizgi değil bir eğriden ibaret. Her gün arttığına şahit olduğumuz bu akım oranları da aslında sabit bir şarj oranı değil, şarjın pik yaptığı nokta.” Akım gösteren dijital kablolar  Mcdodo’nun da ürettiği akım göstergeli dijital şarj kablolarıyla, telefonunuza giren akımın miktarını ve pilin doyma oranına göre nasıl bir değişiklik gösterdiğini artık takip edebildiğimizi sözlerine ekleyen Uçurum, “Zaman geçtikçe şarj protokolü sırasında gerçekleşen iyon transferi sayısız defa tekrarlandıkça, pil yavaş yavaş zarar yıpranmaya başlar ki bu oldukça doğaldır. Fakat tüm bu döngüde pile zarar veren doğal yıpranma değil ısınmadır. Fakat pildeki iyonlar ısınmaya karşı oldukça hassas ve dirençsizdir. Dolayısıyla pil söz konusu olduğunda amaç pilin normalden daha çabuk yıpranmasına engel olmak için, ısınmayı minimize etmektir. Daha hızlı şarj daha hızlı ısınmayı beraberinde getirdiği için de gün geçtikçe hızlanan şarjların da telefonunuz zarar verdiğini düşünmek oldukça doğal bir çıkarım olur” dedi. Isınmaya karşı geliştirilen teknolojiler “İşte son yıllarda teknoloji şirketlerinin üzerinde çalıştığı en önemli konulardan biri de mümkün olan en hızlı şarjı, mümkün olan en düşük pil ısınma derecesiyle sunabilmek oldu. Şu anda büyük telefon şirketlerinin ardı ardına çıkardığı yüksek hızlı şarj bataryalarının ısınmaya karşı koruma teknolojileri bu problemi büyük oranda ortadan kaldırıyor” diyen Uçurum, şunları anlattı: “Ayrıca son yıllarda ünlü markaların hızlı şarjda ısınmayı önlemek için kullandığı yöntemlerden biri de paralel şarj. Bu yöntemde bataryayı iki farklı hücreye ayırıp, gelen akımı da ikiye bölerek 2 farklı pil gibi şark ediyorsunuz. Böylece pil akımın tamamını, 2’ye bölünmüş olarak alıyor. Dolayısıyla yüksek şarjı ısınmadan yapabiliyorsunuz. Şarj hızlarının yükselmesiyle beraber son yıllarda üretilen akıllı telefonların çoğu da şarj sırasında ısınmayı önleyen ‘soğutucu’ bir donanımla birlikte geliyor. Bunu birkaç senedir özellikle oyun amaçlı üretilen telefonlarda görüyoruz.” Hedef yüzde 80 pil sağlığı  Peki tüm bu yöntemler işe yarıyor mu? Bu sorunun çözümü bu kadar basit mi? Telefonu yeterince soğutursanız istediğiniz yüksek güçte hiç ısınmadan şarj edebilir misiniz? Bu soruların cevabını Uçurum şöyle veriyor: “Ne yaparsanız telefonunuzun piline zarar vermiş olursunuz? Telefon sektöründe bunun için bir standart var. Yüzde 80 pil sağlığı 800 şarjdan sonra. Bu yaklaşık 2 yıla denk geliyor. Yani sağlıklı bir pilde hedef 2 yıl sonra yüzde 80 pil sağlığı. Şu an yüksek hızlı şarjlarla ilgili yapılan laboratuvar testlerinde, 800 hatta bazı markalarda 1.600 hızlı şarj dolumundan sonra batarya sağlığının yüzde 80 oranında olduğu kanıtlanmış durumda. Bu kadar yüksek hızlı şarjlar hayatımıza yeni girmiş olsa da yapılan bilimsel testler, pile zarar vermediğini kanıtlıyor.” Sektörün hızlı şarj alanında her geçen gün daha iyisini yapmaya devam ettiğini, bu yeniliklerden biri olan Galyum nitrat şarjların ise çok daha yüksek şarj hızını çok daha küçük ve hafif boyutlarla sunduğunu söyleyen Uçurum, Mcdodo’nun bu alanda pek çok farklı ürünle, kullanıcıların farklı ihtiyaçlarına cevap vermeye devam ettiğini söylüyor. (BHA)