Akdeniz Üniversitesinden deniz kirliliğine karşı erken uyarı sistemi projesi

Akdeniz Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından, deniz kirliliğini önceden tespit etmeyi sağlayacak bir proje geliştirildi. Projede kurulan sistem sayesinde deniz suyu sıcaklığı, pH, bulanıklık, iletkenlik değerleri anlık olarak ölçülüp izlenebiliyor ve konumsal olarak haritalandırılabiliyor.
Akdeniz Üniversitesi, “Deniz Suyu Parametrelerinin Konumsal Olarak İzlenmesi için Uzaktan Erişimli Gerçek Zamanlı Kablosuz Algılayıcı Ağ Sistemi” başlıklı proje ile bir yeniliğe daha imza attı. Proje yürütücülüğünü Akdeniz Üniversitesi Enformatik Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Fırat Yücel’in yaptığı projede; araştırmacı olarak Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümünden Prof. Dr. Gökhan Civelekoğlu ile Elmalı Meslek Yüksekokulu Bilgisayar Teknolojileri Bölümünden Öğr. Gör. Hüseyin Duran yer alıyor. Proje Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından destekleniyor.

Su kalitesi anlık ölçülecek
Proje hakkında bilgi veren Dr. Öğr. Üyesi Fırat Yücel, proje çerçevesinde denizin kıyıya yakın kesimlerine kurdukları uzaktan erişimli kablosuz algılayıcı ağı ile su kalitesi parametrelerinin gerçek zamanlı olarak takibinin ve analizinin yapılabildiğini söyledi. Müsilajın yeni başladığı dönemde kirlilik kaynaklı oluşan müsilaj sebebiyle bu projeye giriştiklerini anlatan Dr. Öğr. Üyesi Fırat Yücel, ’Bu kirleticilerin denize etkilerini önceden tespit edecek ve ilgili kurumları uyaracak bir sistem tasarlayabilir miyiz?’ düşüncesinden yola çıktıklarını söyledi. Dr. Yücel, müsilajın deniz kirliliğine bağlı olarak ortaya çıktığını, bu nedenle proje çerçevesinde deniz suyuna ait pH, sıcaklık, iletkenlik ve bulanıklık olmak üzere deniz suyu için dört parametre belirlediklerini dile getirdi. Dr. Yücel, bunlara ek olarak toplanan deniz suyu parametrelerinin hangi konumdan geldiği bilgisinin de önemli olduğunu, bunun için de sisteme konum algılayıcının eklendiğini belirtti.

Test ölçümlerini başarıyla geçti
Projede suyun kalitesini ölçmek için deniz kıyısına kurdukları sistemden bahseden Dr. Yücel, deneme ölçümlerinde Antalya’nın Küçük Çaltıcak bölgesinde yıldız topoloji şeklinde oluşturulan kablosuz ağ ile deniz suyu yüzeyinde birbirlerine belirli mesafede yüzer durumda üç algılayıcı düğümden oluşan bir sistem kurduklarını ve test ölçümlerini başarıyla gerçekleştirdiklerini söyledi. Dr. Yücel, "Bu sistem sayesinde gönderilen parametre ölçüm değerleri, anlık olarak karada bulunan bir merkez düğüme aktarılıyor, merkez düğümden de sunucu bilgisayara gönderiliyor. Burada da bilgi işlenip oluşturulan bir web sitesi aracılığıyla veriler anlık izlenebiliyor, ayrıca web sitesinde yer alan bir harita üzerinde konumsal olarak gösterimi sağlanıyor" dedi.
Projede her bir düğümden pH, deniz suyu sıcaklığı, iletkenlik, bulanıklık gibi algılayıcı parametreleri ve bunlarla birlikte ilgili düğümün konum bilgisinin toplandığını anlatan Dr. Yücel, projede oluşturulan sistem sayesinde, deniz suyu parametrelerinde anlık olarak yaşanabilecek değişikliklerin takip edilip, yetkili kurum ve kuruluşlarca yerinde ve zamanında gerekli müdahalelerin yapılabileceğini ifade etti.

Kolayca taşınabilir ve düşük güç tüketimli bir sistem
Deniz suyu ve kıyı alanlarının çevresel etkiler yönünden izlenmesi ve değerlendirilmesinde yeni teknolojilerin kullanımının önem kazandığını ifade eden Dr. Yücel, geleneksel sistemde belli periyotlarda belli noktalardan numune alınarak ölçüm yapıldığını, bu sistemde ise su kalitesi değişikliklerinin anlık olarak izlenebileceğini söyledi. Dr. Yücel, proje ile rutin kontrol süreçlerinde yaşanan aksiliklerin yanında analiz edilmek istenip de analizi çok zor olan noktalardaki ulaşım sıkıntısı, iş gücü fazlalığı, mali kaynak ve zaman kayıpları gibi problemlere çözüm üretmeyi hedeflediklerini belirtti. Sistemin düşük güç tüketimli olarak tasarlandığından bahseden Yücel, algılayıcı düğümlerindeki enerji ihtiyacının proje aşamasında batarya yardımıyla karşılandığını belirtti. Dr. Yücel, diğer ölçüm sistemlerinden en önemli farkının kolayca taşınabilir, düşük güç tüketimli bir sistem olduğunun ve ayrıca deniz, göl, akarsu ortamlarda kolayca kurulum yapılarak çalışabilir bir kablosuz algılayıcı ağ sistemi olduğunun altını çizdi.

Erken tedbir imkânı sağlayacak
Sistemin deniz kıyıları, yüzme suları, limanlar, turizm tesislerinin deniz alanları, deniz üzerinde balık üretim çiftlikleri ve akarsu deltalarında yapılacak su analizleri için kullanılabileceğini söyleyen Dr. Yücel, Marmara Bölgesi’nde yaşanan müsilaj sorunu gibi sorunların yaşanmaması için deniz suyu parametrelerindeki değişikliklerin önceden tespit edilmesinin mümkün olacağını söyledi. Dr. Yücel, ayrıca önerilen sistem sayesinde, denizde meydana gelebilecek petrol sızıntısı, endüstriyel zararlı atıklar gibi deniz kirliliğine neden olabilecek etmenlerin erken tespit edilerek, zamanında tedbir alınması ve sorun büyümeden ortadan kaldırılmasının sağlanacağını ifade etti. Deniz kirliliğinin önceden tespiti sayesinde, deniz yüzme alanlarında halk sağlığı yönünden gerekli tedbirlerin süratle alınmasının da mümkün olacağının altını çizen Yücel, "Kirlilikten etkilenen deniz canlılarının nesillerinin tükenmesi, ekosistemin bozulması gibi problemlerin oluşmaması için gerekli tedbirler alınabilecek. Çevre kirliliğini ve ekolojik dengenin bozulmasını önlemeye yönelik çalışmalarda ilave insan gücü ve ek maliyetin de önüne geçerek katkı sağlayacak" ifadelerini kullandı.

Üniversite tarafından destekleniyor
Projenin, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü bünyesinde yer alan Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Anabilim Dalında bir yüksek lisans tez çalışması olarak başladığını ve tezin tamamlanmasının ardından edinilen tecrübelerle daha etraflı bir sistem tasarladıklarını ifade eden Dr. Fırat Yücel, projenin Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından da desteklendiğini sözlerine ekledi.